Firma wybudowała halę, w której będzie funkcjonował market spożywczy. Budynek został odebrany przez nadzór budowlany. W okresie inwestycji firma zgromadziła faktury dokumentujące zakup materiałów i usług związanych z tą budową. Jednak nie wszystkie ponoszone koszty inwestycji były udokumentowane -w związku z tym wartość początkowa ustalona na podstawie zgromadzonych faktur będzie niższa, niż rzeczywista wartość budynku. Czy w takim przypadku dla ustalenia wartości początkowej można posłużyć się wyceną biegłego? (pytanie nr 901820)
W sytuacji opisanej przez uczestnika forum wartość początkową wybudowanej hali należy ustalić według kosztu wytworzenia.
Najczęściej do wytworzenia środka trwałego dochodzi, tak jak ma to miejsce w sytuacji opisanej w pytaniu uczestnika forum, w wyniku wykonywania zadania inwestycyjnego realizowanego własnymi siłami lub z wykorzystaniem usług obcych w ramach prowadzenia działalności gospodarczej. Z obu ustaw o podatku dochodowym wynika, że do kosztu wytworzenia zalicza się:
- wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych,
- koszty wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi,
- inne koszty, które dają się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych (art. 22g ust. 4 ustawy o pdof - Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm. i odpowiednio art. 16g ust. 4 ustawy o pdop - Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).
Jak widać katalog wydatków, które składają się na koszt wytworzenia środka trwałego, jest otwarty, co oznacza, że kwalifikację i analizę kosztów zaliczanych do tej kategorii pod kątem ich wpływu na wartość początkową każdorazowo należy zindywidualizować.
W koszcie wytworzenia nie mieszczą się natomiast koszty ogólne zarządu, koszty sprzedaży, pozostałe koszty operacyjne, koszty operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania. Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych ponadto do kosztu wytworzenia nie mogą zaliczyć wartości pracy własnej, pracy małżonka oraz małoletnich dzieci. Tak ustaloną wartość początkową dodatkowo koryguje się o różnice kursowe, które zostały naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego (art. 22g ust. 5 ustawy o pdof i art. 16g ust. 5 ustawy o pdop). Powiększa się ją również o wydatki poniesione na montaż, o ile środek trwały wymagał montażu (art. 22g ust. 6 ustawy o pdof i art. 16g ust. 6 ustawy o pdop).
Jedynie wówczas, gdy podatnik będący osobą fizyczną nie może ustalić kosztu wytworzenia na podstawie art. 22g ust. 4 ustawy o pdof, co ma najczęściej miejsce przy przekazywaniu na potrzeby prowadzonej działalności środków trwałych wytworzonych na cele prywatne, ich wartość początkową ustala się w wysokości określonej przez biegłego, powołanego przez podatnika. Biegły przy takiej wycenie ma obowiązek wziąć pod uwagę ceny rynkowe tych składników majątku. Trzeba jednak podkreślić, że sytuacje, które uzasadniają przyjęcie wartości początkowej wytworzonego środka trwałego określonej w ten sposób, mogą mieć miejsce tylko w nielicznych przypadkach i ta metoda nie może być nadużywana.
W sytuacji opisanej w pytaniu wycena biegłego nie będzie miała zastosowania - firma będąca inwestorem, mając świadomość konieczności uznania budowanej hali za środek trwały, powinna była zadbać o pełne udokumentowanie poniesionych kosztów inwestycyjnych.
Końcowo należy zaznaczyć, że rozwiązanie polegające na wycenie biegłego nie jest dostępne dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych.
