We wrześniu 2013 r. zakupiono środek trwały. Amortyzacja miała się rozpocząć od października. Pod koniec października sprzedano ten środek trwały. Czy należało naliczyć i ująć w księgach rachunkowych amortyzację za październik? (pytanie nr 774307)
TAK. Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego. Tak wynika z art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Stąd rozpoczęcie amortyzacji dla celów bilansowych mogłoby nastąpić już w miesiącu przyjęcia środka trwałego do używania, a jej zakończenie następuje m.in. w miesiącu sprzedaży.
Przy ustalaniu terminu rozpoczęcia amortyzacji bilansowej środka trwałego jednostki najczęściej biorą pod uwagę regulacje wynikające z ustaw podatkowych. Zgodnie z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) oraz art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o pdop (Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.), odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór. Dlatego w praktyce często w zasadach (polityce) rachunkowości jednostki zapisują, że rozpoczęcie amortyzacji bilansowej środków trwałych następuje od pierwszego miesiąca po miesiącu wprowadzenia ich do ewidencji środków trwałych.
Wydaje się, że takie też rozwiązanie przyjęła jednostka, o której mowa w pytaniu. Amortyzacja środka trwałego nabytego we wrześniu 2013 r. (a więc zapewne przyjętego też do ewidencji w tym miesiącu) miała się rozpocząć od października. W październiku nastąpiła sprzedaż środka trwałego. W takim przypadku jedyny odpis amortyzacyjny od tego składnika majątku powinien zostać dokonany w październiku 2013 r. Należało go ująć w księgach rachunkowych zapisem:
- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Amortyzacja) lub konto zespołu 5,
- Ma konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych".
W tym samym miesiącu na podstawie dowodu sprzedaży środka trwałego należało dokonać jego wyksięgowania zapisem:
a) wartość początkowa
- Ma konto 01 "Środki trwałe",
b) dotychczasowe odpisy amortyzacyjne
- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",
c) wartość początkowa w części niezamortyzowanej
- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne".
