Pracownica ma udokumentowane 2 lata pracy, ukończone 26 lat życia i orzeczoną do 2016 r. niepełnosprawność, która powstała przed 16. rokiem życia. Leczy się neurologicznie, ale pomimo występowania częstych objawów choroby nie korzysta ze zwolnień lekarskich. Zdarzają się jej zasłabnięcia w pracy, potrzebuje też przerw na odpoczynek w czasie pracy. W naszej firmie ma jeszcze umowę na 3 miesiące, mamy jednak wątpliwości, czy później ktoś będzie chciał zatrudnić taką osobę. Czy w tej sytuacji jest szansa na otrzymanie przez nią renty po ustaniu zatrudnienia? (pytanie nr 789164)
Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:
- jest niezdolny do pracy,
- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,
- jego niezdolność do pracy powstała w okresach ściśle określonych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:
- 1 rok - jeśli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
- 2 lata - jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
- 3 lata - jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
- 4 lata - jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
- 5 lat - jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
Raczej wątpliwe jest, by osoba o której mowa w pytaniu, spełniła wszystkie kryteria potrzebne do nabycia prawa do tego rodzaju świadczenia.
Może mieć jednak szansę na uzyskanie renty socjalnej, której przyznanie nie jest związane z posiadaniem jakiegokolwiek stażu składkowego. Tym bardziej, że jej niepełnosprawność powstała przed 16. rokiem życia.
Renta socjalna przysługuje bowiem osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
- przed ukończeniem 18. roku życia lub
- w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia albo
- w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.
Wynika to z art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 982 ze zm.).
Renta socjalna przysługuje zatem wyłącznie osobie, która osiągnęła pełnoletność i jest całkowicie niezdolna do pracy. Przy czym przy ocenie uprawnień do tej renty nie jest istotne, kiedy powstała całkowita niezdolność do pracy, lecz to, by była ona skutkiem naruszenia sprawności organizmu, powstałego we wskazanych wcześniej okresach. Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy i przewidywanego okresu jej trwania dokonuje lekarz orzecznik ZUS lub - w drugiej instancji - komisja lekarska ZUS.
Wszczęcie postępowania o przyznanie renty socjalnej następuje na podstawie wniosku osoby zainteresowanej, który można złożyć w każdym terminie. Pracownica nie musi czekać ze złożeniem dokumentów do zakończenia zatrudnienia i warto byłoby dokonać tego już teraz. Cała procedura rozpatrzenia wniosku i wydania decyzji ZUS może bowiem trochę potrwać.
Oprócz wypełnienia wniosku konieczne będzie także dołączenie m.in.:
- zaświadczenia o stanie zdrowia wystawionego przez lekarza leczącego (na druku ZUS N-9),
- dokumentacji medycznej oraz
- innych dokumentów mających znaczenie dla wydania orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy.
